Verbondenheid

Illustratie Kathy De Wit


Er zijn zo van die periodes dat het lijkt alsof de hemel op je hoofd zal vallen en dat alles waar je ooit van hebt gedroomd, in duizend stukjes zal uiteenspatten. Je houdt je recht en je probeert de klap te ontwijken want anders zullen er gewonden vallen. Maar wonder boven wonder houd je jezelf toch staande in de wereld.

Je ademt, je eet, je doet de afwas, je presteert op het werk, kortom alle dagdagelijkse dingen die anderen van je verwachten dat je ze doet, vervul je.

En dan krijg je een link doorgestuurd op je facebookprofiel. Een lezing over 'the power of vulnerability'. Je fronst de wenkbrauwen en ergens in je lichaam begint een proces op gang te komen want jezelf kwetsbaar opstellen, daar ben je niet zo goed in. Eerlijk gezegd begrijp je niet hoe dat voordelen kan hebben, laat staan één of andere bron van kracht waaruit je kan putten. Ervaring heeft je geleerd dat je er eigenlijk alleen maar ongemakkelijk van wordt omdat je iets hebt gezegd dat ooit wel eens tegen jou gebruikt kan worden. Je kan het toch maar beter allemaal ergens ver weg in je gedachten verstoppen. En zoals dat gaat met dingen die je goed verstopt, kan het wel eens zijn dat je vergeet dat je het daar ooit hebt achtergelaten.

Ik start het filmpje met zeer veel argwaan want ik heb het gevoel dat het weer een new age kinda love & piece-filmpje zal zijn. Maar de vrouw die de lezing geeft, Brene Brown (whats in a name), blijkt gevoel voor humor en zelfkritiek te hebben en dat bevalt me wel. Het moet gezegd worden, ze zorgt ervoor dat je geboeid blijft luisteren. Vooral omdat haar betoog doorspekt is met persoonlijke verhalen en inzichten waarbij ze zichzelf niet altijd even serieus neemt.

Ze heeft het over een aantal aspecten zoals verbondenheid, volgens haar de reden waarom we hier op deze wereld zijn. Het verbonden voelen met anderen geeft immers zin en betekenis aan onze levens. Maar om zich echt verbonden te kunnen voelen, moeten we ons kwetsbaar opstellen, ervoor zorgen dat we gezien worden, zoals we echt zijn, ons authentieke zelf blootleggen aan de anderen. En daar wringt vaak het schoentje. Het vergt moed om jezelf kwetsbaar op te stellen, om soms de sprong in het duister te nemen zonder te weten of de uitkomst goed of slecht zal zijn, om jezelf toe te staan dat je niet perfect bent. Om op te houden met iemand die te zijn die je denkt dat je moet zijn.

Die kwetsbaarheid die vaak schaamte, onzekerheid en angst met zich meebrengt, blijkt echter ook een bron van vreugde, geluk, creativiteit en liefde te zijn. Vaak onzichtbaar voor ons omdat we het onszelf hebben aangeleerd om alle slechte dingen te onderdrukken of in een hoekje te stoppen. Met als gevolg dat we ál onze emoties onderdrukken en als verdoofd beleven, niet alleen de negatieve maar ook de positieve zoals geluk, vreugde, dankbaarheid, Omdat we willen dat ons leventje perfect verloopt en omdat de maatschappij ons niet de tijd gunt om stop te zeggen en stil te staan bij bepaalde dingen. Dit is een gevaarlijke vicieuze cirkel die op lange termijn niet houdbaar is. Want hoe goed je ook denkt dat het nu zal gaan, er komt een tijd dat we ons weer kwetsbaar en slecht voelen. Dat we ons vragen beginnen stellen over de betekenis en de zin van het leven omdat we blijkbaar toch niet zo goed in ons vel zitten.

De oplossing? Jezelf kwetsbaar laten zijn, liefhebben met heel je hart (ook al zijn er geen garanties), dankbaar en vreugdevol zijn, ook in minder goede periodes waarin je jezelf misschien afvraagt of je wel goed bezig bent, of je zoveel van iemand kan houden,gewoon jezelf toelaten om dit te voelen zodat je weet dat je écht leeft. En als laatste, het jezelf waard vinden.

Hoewel dit toch wel eerder naar de new age kant begon te hellen, liet ik me op één of andere manier graag leiden door de boodschap die deze vrouw uitsprak. Ik kon er immers niet omheen dat er een kern van waarheid in zat.

Na de boodschap begon natuurlijk de zelfreflectie. Ik heb van mezelf altijd gevonden dat ik authentiek ben. Voor mij betekent dit recht in de spiegel kunnen kijken. Ook heb ik het gevoel intens en liefdevol in het leven te staan, genietend van de kleine en grote dingen. Maarmezelf kwetsbaar opstellen lukt me eigenlijk zelden, om niet te zeggen bijna nooit. Het punt van kritiek van de meeste van mijn vriendinnen.

De deurbel gaat en ik schrik op uit mijn gedachten. Is het al zo laat? Het is Ellen die me vandaag een bezoekje komt brengen om samen te klinken op het nieuwe jaar. Ik sluit de computer af en laat haar binnen. Zoals gewoonlijk vragen we elkaar hoe het gaat maar deze keer ben ik uiterst opmerkzaam betreft mijn gedrag en moet ik vaststellen dat ik het gesprek uiteindelijk altijd zo weet te draaien dat ik weinig over mezelf zeg en vooral bezig ben met haar. Niet omdat zij geen aandacht heeft voor mij maar vooral omdat ik zelf amper iets prijsgeef.

Als Ellen vertelt over haar onzekerheden en haar recente instorting, schrikt ze op als ik zeg dat ik dit ooit ook heb meegemaakt. Ze schrikt omdat het de eerste keer is dat ik dit zo expliciet zeg. En we kennen elkaar al zon 20 jaar. Ik neem nog een slokje van het glaasje cava dat voor me staat en vertel over de stress die zich gedurende maanden had opgestapeld en die 3 jaar geleden heeft geleid tot een burnout. Ik vertel haar alles. De ontkenning, het maar blijven doorgaan, leven voor de anderen zonder aandacht aan mezelf. De nood om het toch maar alleen te doorspartelen wat uiteindelijk ook gelukt is, maar niet zonder littekens achter te laten. Ze hoort dit voor de eerste keer en valt dan ook compleet uit de lucht door mijn verhaal, vooral omdat ze hier nooit iets van heeft gemerkt. Ik zwijg en denk:
Zo, het is gelukt. Mijn eerste kleine ontboezeming, de eerste scheur in het schild dat me omringt.

Het is even stil want Ellen heeft me nog nooit zo gezien. Ze ademt diep in en zegt: Mag ik blij zijn dat jij die momenten ook kent? Dat jij je ook eens slecht voelt en dat je het gevoel hebt dat je de wereld even niet aankan? Ik voelde me altijd zo stom als ik jou weer eens belde omdat het niet goed met me ging. Ik dacht dat ik wel ongelooflijk zwak moest zijn want bij jou leek altijd alles zo goed te gaan. Hoe raar het ook klinkt, het doet me deugd te horen dat je niet de superwoman bent die ik dacht dat je was. Het maakt je op één of andere manier meer menselijk en stelt me eigenlijk gerust. Je hoeft je niet altijd zo sterk te houden. Jij staat altijd klaar voor anderen maar zelf ben je een gesloten boek. En waarom? We kennen elkaar nu al zo lang. Jij bent het ook waard om voor gezorgd te worden.

Ik pink een traan weg, de eerste in haar bijzijn, en hoewel ik me hierover een halve seconde schaam, heb ik me nog nooit meer verbonden met haar gevoeld dan vandaag.

Brene Brown: The power of vulnerability | Video on TED.com

Iene miene mutte, het leven dat ik kies

Illustratie Kathy De Wit





Keuzes maken in het leven, iedereen wordt daar mee geconfronteerd. En de ene keuze is al moeilijker te maken dan de andere. We nemen dagelijks honderden kleine beslissingen op basis van dubbel zoveel keuzemogelijkheden: eten we vanavond pasta of aardappelen? Neem ik de bus of ga ik met de fiets naar het werk? Wandel ik deze middag naar het centrum van de stad of ga ik lunchen met de collegas in het nabijgelegen restaurant?


Daarnaast moeten er af en toe ook moeilijker beslissingen genomen worden: waar ga ik wonen? Kopen we dat huis of wachten we nog? Welke studie zal ik starten? Willen we wel of geen kinderen?,

Hoe zou ons leven eruit zien als we op dat cruciale moment een andere weg zouden genomen hebben? Zouden we gelukkiger zijn of net niet? Hebben we de juiste keuze gemaakt? En wat is dat dan, de juiste keuze? Je zou kunnen zeggen dat ik het allemaal niet op die manier moet bekijken en dat ik vooral moet relativeren, in het hier en nu leven. Meestal lukt dat ook. Maar af en toe komt dat kleine filosoofje dat in me zit naar boven gekropen en plooit mijn voorhoofd zich in de bedenkelijke modus (met jawel, de daarbij horende rimpelgolven die zich ondertussen een eigen plaatsje hebben veroverd).

Mr Nobody

Misschien is het daarom dat de film Mr Nobody, van de Belgische cineast Jaco Van Dormael, mij zo heeft overweldigd. Daarin vraagt de 120-jarige Nemo Nobody zich af of hij het juiste leven heeft geleid, de juiste vrouw heeft bemind. En geef nu toe, is dit niet iets wat we ons, in bepaalde fases van ons leven, allemaal afvragen? Je hoeft volgens mij niet noodzakelijkerwijs aan het einde van je leven te staan of in je zogenaamde midlifecrisis te zitten. Ook als prille dertiger sta je wel eens stil en kijk je zachtjes achterom. Misschien denk je op dat moment wel dat het tijd wordt om enkele vergeten dromen achterna te jagen. Je staat dan als het ware midden op het kruispunt, klaar om een belangrijke stap te zetten en jezelf in een bepaalde richting te duwen.

In de film wordt dat moment eigenlijk zeer mooi in beeld gebracht. Kleine Nemo en zijn ouders staan te wachten op het perron tot de trein komt. Zijn moeder verlaat immers het gezin en Nemo moet beslissen of hij met zijn moeder meegaat of achterblijft met zijn vader. Hij wordt verscheurd door de keuze die hij moet maken. In de film zie je uiteindelijk niet voor wie hij kiest maar je krijgt een beeld van de twee mogelijke scenarios. Tijdens de pubertijd en de aanloop naar de volwassenheid krijg je ook weer de verschillende mogelijke levenslopen te zien van het hoofdpersonage met de daarbij horende verschillende levenspartners. De 120-jarige Nemo praat over die verschillende levens alsof hij nu de mogelijkheid heeft gekregen om alle mogelijke versies van zijn leven te overzien. Als kijker heb je zelf een mening welke keuze hij had moeten maken maar dat is subjectief natuurlijk.

Stel dat wij, op het einde van ons leven, ook de mogelijkheid zouden hebben om terug te kijken naar wat voorbij is en hoe het eventueel anders had gekund. Zouden we daar klaar voor zijn? Misschien geraken we wel uitermate teleurgesteld of gefrustreerd als we nu ontdekken dat je het met optie C tot miljonair zou geschopt hebben of dat je grote liefde tien jaar geleden aan je deur stond maar dat je er toen geen aandacht aan hebt besteed. Zou ons dat niet meer kwaad dan goed doen?

Zou het omgekeerde niet veel interessanter zijn? De mogelijkheid krijgen om een blik op de toekomst te werpen en als het ware je eigen film te laten afspelen. Een film die ons een perfect beeld geeft waar elke kleine beslissing die we nemen ons uiteindelijk naartoe zal leiden.

Eternal Sunshine Of The Spotless Mind

En als we dan toch de verkeerde keuze hebben gemaakt of een bepaald hoofdstuk uit ons geheugen willen wissen, kunnen we misschien een beroep doen op dezelfde wetenschap zoals ze die in de film Eternal Sunshine Of The Spotless Mind gebruiken. Je gaat gewoon naar de dokter om iemand of iets te vergeten. Heeft iemand je hart gebroken? Laat alles in je hersenen deleten wat met die persoon te maken heeft, wandel na de behandeling naar buiten en het lijkt alsof er niets is gebeurd.

Onder het mom wat niet weet, niet deert zou dat een goede optie kunnen zijn. Je verdriet over een persoon of een gebeurtenis stopt onmiddellijk. Je vergeet alles wat er ook maar mee te maken heeft. Het betekent echter ook dat de goede herinneringen aan die persoon uit je geheugen verdwijnen. Dat je bij het ruiken van iemands parfum geen associatie meer zal maken, dat een liedje op de radio of het lievelingseten van die persoon geen enkele herinnering meer zal oproepen. En voor mij zijn melancholie en nostalgie toch belangrijk om gelukkig te zijn. Ook al betekent dit dat je maanden huilt om diegene die je kwijt bent.

Je kan jezelf dan ook de vraag stellen of het geen afbreuk zou doen aan je persoonlijke ontwikkeling en de manier hoe je in het leven staat. Worden we niet gevormd door de positieve maar ook de negatieve keuzes die we maken? Het leert ons immers verantwoordelijkheid dragen en we staan op die manier bewuster in het leven.

Het echte leven is natuurlijk geen film en we hebben geen enkele van de bovenstaande middelen tot onze beschikking om noch vooruit noch achteruit te kijken, laat staan om nare hoofdstukken te wissen. En misschien is dat maar goed ook.

Een lach en een traan

Zoals Toots Thielemans het altijd mooi verwoordt: het leven zweeft ergens tussen een lach en een traan en ik denk dat ik het niet beter kan omschrijven. Ik denk dat we ons moeten neerleggen bij het feit dat, door bepaalde keuzes te maken, verdriet en geluk vaak zeer dicht bij elkaar liggen. Door te leren uit onze fouten, reageren we anders als we dezelfde hindernissen opnieuw moeten nemen. Misschien moeten we niet te lang blijven stilstaan bij het verleden en de keuzes die we gemaakt hebben. Belangrijk is om er voor te zorgen dat je nu gelukkig bent met de keuzes die je ooit hebt gemaakt. En als dat niet zo is, moet je jezelf misschien weer even op dat kruispunt zetten.

Uit de keuken klinkt gestommel en de man des huizes roept: Liefje, heb je zin in een croissant of liever een chocoladekoek?