Iene miene mutte, het leven dat ik kies

Illustratie Kathy De Wit





Keuzes maken in het leven, iedereen wordt daar mee geconfronteerd. En de ene keuze is al moeilijker te maken dan de andere. We nemen dagelijks honderden kleine beslissingen op basis van dubbel zoveel keuzemogelijkheden: eten we vanavond pasta of aardappelen? Neem ik de bus of ga ik met de fiets naar het werk? Wandel ik deze middag naar het centrum van de stad of ga ik lunchen met de collegas in het nabijgelegen restaurant?


Daarnaast moeten er af en toe ook moeilijker beslissingen genomen worden: waar ga ik wonen? Kopen we dat huis of wachten we nog? Welke studie zal ik starten? Willen we wel of geen kinderen?,

Hoe zou ons leven eruit zien als we op dat cruciale moment een andere weg zouden genomen hebben? Zouden we gelukkiger zijn of net niet? Hebben we de juiste keuze gemaakt? En wat is dat dan, de juiste keuze? Je zou kunnen zeggen dat ik het allemaal niet op die manier moet bekijken en dat ik vooral moet relativeren, in het hier en nu leven. Meestal lukt dat ook. Maar af en toe komt dat kleine filosoofje dat in me zit naar boven gekropen en plooit mijn voorhoofd zich in de bedenkelijke modus (met jawel, de daarbij horende rimpelgolven die zich ondertussen een eigen plaatsje hebben veroverd).

Mr Nobody

Misschien is het daarom dat de film Mr Nobody, van de Belgische cineast Jaco Van Dormael, mij zo heeft overweldigd. Daarin vraagt de 120-jarige Nemo Nobody zich af of hij het juiste leven heeft geleid, de juiste vrouw heeft bemind. En geef nu toe, is dit niet iets wat we ons, in bepaalde fases van ons leven, allemaal afvragen? Je hoeft volgens mij niet noodzakelijkerwijs aan het einde van je leven te staan of in je zogenaamde midlifecrisis te zitten. Ook als prille dertiger sta je wel eens stil en kijk je zachtjes achterom. Misschien denk je op dat moment wel dat het tijd wordt om enkele vergeten dromen achterna te jagen. Je staat dan als het ware midden op het kruispunt, klaar om een belangrijke stap te zetten en jezelf in een bepaalde richting te duwen.

In de film wordt dat moment eigenlijk zeer mooi in beeld gebracht. Kleine Nemo en zijn ouders staan te wachten op het perron tot de trein komt. Zijn moeder verlaat immers het gezin en Nemo moet beslissen of hij met zijn moeder meegaat of achterblijft met zijn vader. Hij wordt verscheurd door de keuze die hij moet maken. In de film zie je uiteindelijk niet voor wie hij kiest maar je krijgt een beeld van de twee mogelijke scenarios. Tijdens de pubertijd en de aanloop naar de volwassenheid krijg je ook weer de verschillende mogelijke levenslopen te zien van het hoofdpersonage met de daarbij horende verschillende levenspartners. De 120-jarige Nemo praat over die verschillende levens alsof hij nu de mogelijkheid heeft gekregen om alle mogelijke versies van zijn leven te overzien. Als kijker heb je zelf een mening welke keuze hij had moeten maken maar dat is subjectief natuurlijk.

Stel dat wij, op het einde van ons leven, ook de mogelijkheid zouden hebben om terug te kijken naar wat voorbij is en hoe het eventueel anders had gekund. Zouden we daar klaar voor zijn? Misschien geraken we wel uitermate teleurgesteld of gefrustreerd als we nu ontdekken dat je het met optie C tot miljonair zou geschopt hebben of dat je grote liefde tien jaar geleden aan je deur stond maar dat je er toen geen aandacht aan hebt besteed. Zou ons dat niet meer kwaad dan goed doen?

Zou het omgekeerde niet veel interessanter zijn? De mogelijkheid krijgen om een blik op de toekomst te werpen en als het ware je eigen film te laten afspelen. Een film die ons een perfect beeld geeft waar elke kleine beslissing die we nemen ons uiteindelijk naartoe zal leiden.

Eternal Sunshine Of The Spotless Mind

En als we dan toch de verkeerde keuze hebben gemaakt of een bepaald hoofdstuk uit ons geheugen willen wissen, kunnen we misschien een beroep doen op dezelfde wetenschap zoals ze die in de film Eternal Sunshine Of The Spotless Mind gebruiken. Je gaat gewoon naar de dokter om iemand of iets te vergeten. Heeft iemand je hart gebroken? Laat alles in je hersenen deleten wat met die persoon te maken heeft, wandel na de behandeling naar buiten en het lijkt alsof er niets is gebeurd.

Onder het mom wat niet weet, niet deert zou dat een goede optie kunnen zijn. Je verdriet over een persoon of een gebeurtenis stopt onmiddellijk. Je vergeet alles wat er ook maar mee te maken heeft. Het betekent echter ook dat de goede herinneringen aan die persoon uit je geheugen verdwijnen. Dat je bij het ruiken van iemands parfum geen associatie meer zal maken, dat een liedje op de radio of het lievelingseten van die persoon geen enkele herinnering meer zal oproepen. En voor mij zijn melancholie en nostalgie toch belangrijk om gelukkig te zijn. Ook al betekent dit dat je maanden huilt om diegene die je kwijt bent.

Je kan jezelf dan ook de vraag stellen of het geen afbreuk zou doen aan je persoonlijke ontwikkeling en de manier hoe je in het leven staat. Worden we niet gevormd door de positieve maar ook de negatieve keuzes die we maken? Het leert ons immers verantwoordelijkheid dragen en we staan op die manier bewuster in het leven.

Het echte leven is natuurlijk geen film en we hebben geen enkele van de bovenstaande middelen tot onze beschikking om noch vooruit noch achteruit te kijken, laat staan om nare hoofdstukken te wissen. En misschien is dat maar goed ook.

Een lach en een traan

Zoals Toots Thielemans het altijd mooi verwoordt: het leven zweeft ergens tussen een lach en een traan en ik denk dat ik het niet beter kan omschrijven. Ik denk dat we ons moeten neerleggen bij het feit dat, door bepaalde keuzes te maken, verdriet en geluk vaak zeer dicht bij elkaar liggen. Door te leren uit onze fouten, reageren we anders als we dezelfde hindernissen opnieuw moeten nemen. Misschien moeten we niet te lang blijven stilstaan bij het verleden en de keuzes die we gemaakt hebben. Belangrijk is om er voor te zorgen dat je nu gelukkig bent met de keuzes die je ooit hebt gemaakt. En als dat niet zo is, moet je jezelf misschien weer even op dat kruispunt zetten.

Uit de keuken klinkt gestommel en de man des huizes roept: Liefje, heb je zin in een croissant of liever een chocoladekoek?